Welatê xwe binasin- Navçeya Perwarî

Nivîskar: Naim Beran

Hevalên hêja û qedirbilind iro emê navçeya bajarê Sêrtê (Perwari ) bi we bidin naskirin.

Herêma Perwarî berî zayînê di salên 550î de ji aliyê Farisan û piştre jî ji aliyê Makedoniyan ve hatiye dagirkirin. Di sala 306`an de di nav sînorên Mîrektiya Selokîdan de ma. Perwarî ku di sala 129 B.Z. de ji aliyê Partan ve hatiye girtin. Di sala 77`an de tevlî Împaratoriya Romayê bû. Herêma ku di sedsalên 4 û 5`an de destên Bîzansiyan û Sasaniyan guherî, di salên 700`î de ket bin bandora Ereban. Di sala 1243`an de ji aliyê mongolan ve hatiye dagirkirin. Di sala 1514`an de tevlî axa Osmaniyan dibe.

Di dema Împaratoriya Osmanî de, piştî Tanzîmatê, Perwarî di sala 1852'an de weke bajarokek di nava navçeya Erûhê ya Sancaxa Sêrtê de dikeve nav beşên sivîl. Her çiqas tê zanîn ku beriya avakirina Komara Tirkiyê navçe bû jî, dîroka avabûna wê bi teqez nehatiye diyarkirin.

Navçeya Perwarî li bakurê rojhilatê parêzgeha Sêrtê ye. Li bakur navçeyên Hîzanê û Bahçesarayê, li rojhilat bi navçeyên Çatak û Beytûşebabê, li başûr bi navçeya Şirnex û navçeya Erûhê û ji aliyê rojava ve bi navçeyên Aydinlar û Şirvanê ve hatiye dorpêçkirin. Rûbera wê 1.459 km2 ye.

Navçe gelekî çiyayî ye û ji beşên ku bi geliyên asê û kûr ji hev hatine veqetandin pêk tê. Di beşên ku gelî ji hev veqetandî de, deşt, deşt û çiya li gelek bilindahiyan têne dîtin. Bilindahiya Navenda Navçeyê li ser rûyê behrê hezar û 380 metre ye.

Du çiyayên herî girîng jî Çiyayên Yazlıca (2.953 Metre.) û Körkandil (2.759 Metre) ne. Yazlıca rêze çiyayekî mezin e û xalên herî bilind ên li ser Nartepe û Girên Kumras in.

Çemên herî girîng ên navçeyê Çemê Botan û Çemê Mûkûsê ne ku di aliyê rojhilat-rojava de diherikin. Li nêzî Gundê Güleçlerê dibin yek. Çemê Kilîsê, ku ji qûntara Çiyayê Yazlıcayê derdikeve, ber bi rojhilat-rojavayê ve diherike û bi Çemê Botanê re dibe yek. Ji xeynî van çemên Çemîkarî, Masîrî, Çemê Sînebelê, Zerê û Bakirmayê çemên girîng in ku bi berdewamî avê digirin.

Golên herî girîng; Golên Zervîn û Zirînê ku havînê dibin zozanan.

Rêbeja Perwarî ji sala 1971`ê vir ve tenê bi navenda bajarê Sêrtê re bi rêyeke 96 km ve hatiye girêdan. Di heman demê de navçe 150 km dûrî navenda bajarê Wanê ye. mesafe, û tevaya rêya Sêrt-Perwarî-Niştecihên Tevahiya bajêr hemû kurd 'in.

Xelat