DU ENTÎKE

DU ENTÎKE

Nivîskar: Salih Heydo

 

Di êvara 26-8-2024 an de ez li malê bûm deng ji masincera min hat,dema min vekir û lê nerî min dît ku dostekî min ji bajarê Qamişlo dengê xwe ji min re rêkiriye û dibêje: Mamoste ez dixwazim di van du rojan de ez kirîvantiya lawikê xwe çêkim û wî sinnet bikim,lewra daxwazek min li cem te heye û him jî pirs e,Gelo  stran û dîrokên kurdî yên zargotinê li ser sinnetkirinê hene yan na? Lewra heger hebin  ez dixwazim tu wan ji min re rêke tev awaza wan da ku ez wan bi sazê re bavêjim ser kişandina kamêreya vîdyoyê di çaxê kirîvantiyê de da şahî durist û tekûz û cihbicih  derkeve!û berdewam kir û got:Lewra min çiqasî ji jin û mêrên temendar pirsiye ku stran û dîrokên sinnerkirinê hene yan hebûn,qe kesekî tiştek nizanî bûn û ez bi ser tiştekî ji vî rengî venebûm û digotin em nizanin û me nebihîztiye! Ji bo wilo min dengê xwe ji te re şandiye û min ji xwe re digot: Heger li cem Salihê Heydo tunebin,ji xwe wê li ti deverên dîtir jî wê tune bin!?Dema min guhdariya dengê wî û pirsa wî kir ,di dews de min lê vegerrand û got: Berî her tiştî sinnerkirina kurikê te ser xêrê be ,belê heyra !Dîrok û stranên sinetkirinê di zargotina kurdî de hene,lê ji mêj ve winda bûne û kes nizane wan bibêje,çiku ew heytehola berê bi nanê giran û dehol û zirneyan û govend û dîlanê bi hefteyan di gel dîrokên jin,keç û bûkan û xelatên kirîvan nema ne,lewra ew tiştên berê hemî hatine jibîrkirin,tenê îro textor û bijîşk mane lewra bê şahî û heytehol sinnetkirin diqede û kes jî pê agah nabe  lê ji wan dîrokan dudo li cem min hene ,herdo jî weke Entîkeyên kêmpeydane û min ew di salên 1966 an de ji gundê Hesê Ûso berevkirin,ji devê malbata,Melle Mihemed Si'îdê Melle Xellîlê telloyî.Lewra nuha ew di pirtûkên min î zargotinê de parastî ne bi deqa temam û şirovekirin Ew dîrok jî Ev in:

yek jê dema jin kurik dişon û cilên wî, kirasê nuh lêdikin ji bo amade kariyê û ya dîtir jî dema sintecî tînin gund.

jin dibêjin:

Şindiyê min şindiyo

Xwedê ji mir aniyo

Mi di teştê d'şûştiyo

Lêkir cilê sipiyo

Şahiya wî daniyo

Şahî kirîvantiyo

Tev xêr û peyariyo

Qurbano sinetçiyo

Pîrozo nûraniyo

Şindîkê min cindiyo

Bi çûkî şimşadiyo

Bi gêncî efendiyo

Me jê re yek dîtiyo

Ew yeka han horiyo

Qurbano Tellokiyo

Navê xwedê gotiyo

Ayet li ser xwendiyo

Kêfa me pê aniyo

Bû axakê gundiyo

Li koçkê rûniştiyo.

 

Her wiha eva dîtir jî li ser zimanê zarokan wiha dihat gotin:

 

Hatî gundê me berber

Çi berberkî kofî zer

Bi gwîzan û bi nişter

J'bo sinneta pêxember

Mûlid xwendin ji ezber

Melle hazir bû li ser

Gotî Ellah û ekber

Goşt û savar danîn ber

Şekir danîn li himber

Kevanyê kirye tevger

Kevaniya mala ye

Diya keç û lawa ye

Ji danêr' destbela ye

Desmala xwe libakir

Rabû şekir belakir

Dilê heman pê şakir

Kirîvantî eza kir.

 

XELAT