"Fikir bi çekan nayê tune kirin"

MAM LI ŞAM (43)

(Fikir bi çekan nayê tune kirin)

Nivîs: Elî Şemdîn

Çaxê ku Mam Celal li Şamê bû, wî bi berdewamî rêberê partiya karkerên kurdistanê (Ebdule Ocelan), didît û pêwendiyeke xurt ji hevaltî û rêzgirtinê di navbera wan de hebû, û hemahendiyeke kûr li ser gelek helwîst û pirsên siyasî ew di gihandin hev ku ciyê giringiya herdû aliyan bû, û li ser bingiha wan pêwendiyan Mam Celal bi alîkariya herdû rojnamevanên navdar (Cengîz Candar, û Kamîran Qeredaxî), karîbû navbeynkariyê bike di navbera Ebdule Ocelan û serokê turkî Torgot Ozal de ku wî pêştir li koşka komarî pêşwazî kiribû li Mam Celal di (14.6.1991)‘de, û tevan bi hevre karkirin ku bigihin agirbestekê ji bo sekinandina şer di navbera herdû aliyan de, û rê xweşbikin li pêşiya hewlên xêrxwazan ji bo peydakirina çareseriyeke aştiyane ji pirsa kurdî re li turkiye, û di encamê wan hewildanan de Ocelan hate razî kirin ku ji aliyê xwe ve yek mangê agirbestê ragihîne, û ev agirbest ya yekem bû ji wê çaxa ku şerê dijwar destpêkiribû di navbera herdû aliyan de ji sala (1984)‘ve.

Û ji ber ku Mam Celal dixwest vê destpêşxeriya dîrokî cîbicî bike, ew li gel rojnamevanê diyar (Kamîran Qeredaxî), vegeriya Şamê di orta avdara sala (1993)‘de, û pêwendî kirin li gel Ebdule Ocelan bi mebesta amadekirin û ragihandna vê agirbestê di kongireyekî rojnamevanî de li bajarokê Biriliyasê di (20.3.1993)‘de, bi beşdariya komelek ji rojnamevanan, û di pêşiya wande Cengîz Candar (Rawêjkarê serokê turkî Torgot Ozal), û Usmet Îmist (ew jî hatibû şandin ji aliyê rawêjkarê serokê hikûmetê yê wê çaxê Silêman Demerêl’ve), û Mam Celal Hewil da Ocelan razî bike ku qazancê ji vê derfeta giring wergire, ew derfet jî ew bû ku kesekî siyasî biwêr û aza heye mîna Torgot Ozal li ser serê desthilatê li turkiye, û bwere ku şêweyê leşkerî di çareserkirina pirsa kurdî de qet bi sernakeve, û bi hemî baweriya xwe destê xwe dirêj dike ji bo diyaloga aştiyane, û di vî warî de Cengîz Candar di pirtûka xwe de ya bi navnîşana (Şemendefira Mîzopotamiya ya bi lez), li ser zimanê Ozal dibêje: (Fikir bi xwe tîrorê geş û xurit dike, û bere em eşkere bibêjin ku yên piştgîriya tîrorê dikin her ji nav welatiyên me derdikevin, û divê em bizanin ku ev kêşe bi dana peran çareser nabe, lê sedemeke fikrî jêre heye, û ev yek tê wê wateyê ku rehendekî fikrî heye di naverûka vê kêşeyê de, û hûn nikarin bi çekan vî fikirî tunebikin, hûn îro neçarin ku mafên kêm neteweyan bidin wan..)  .

Di çarçewê amadekariyên pêwîst de ji bo serxistina kongirê rojnamevanî ku biriyar bû ji aliyê (Ebdule Ocelan)‘ve, di êvara Cejna Newroza (1993)‘de, were li darxistin li bajarokê libnanî (Biriliyas), lewma Mam Celal li mala xwe li Şamê pêşwazî li Ocelan kir, û di roja dinê de Mam Celal jî bi hevaltiya her yek ji (Kamîran Qeredaxî, û Mûlazim Umer û Ebdul Rezaq Tewfîq), serdana Ocelan kir li mala wî, û Mam Celal dest bi şirûve kirina hûrguliyên amadekariyên kongirê rojnamevanî li gel Ocelan kir, û wî hûrguliyên piçûk jî  jibîr nekirin û li gel wî basa wan kir, û Mam Celal pirsa cil û bergên wî jî kir, û pirsî ka wê ew bi çi cilan derkeve pêş dezgihên ragihandinê, û dema Mam Celal zanî ku wê Ocelan bi cil û bergên leşkerî (Kakî), wê di kongirê rojnamevanî de derkeve, û li gor ku Kamîran Qeredaxî li ser zimanê Mam Celal di guhêzê, û di gotareke xwe de bi navnîşana (Çaxê ku min Ebdule Ocelan razî kir gerefêtê li xwe bike), dibêje ku Mam Celal li ser vê yekê nerazîbûna xwe diyar kir, û ji Ocelan re got: (Heval! Divê ku tû di axaftina xwe û cil û bergê xwe de dîplomasî be li gel rojnamevaniya cîhanî, ji ber ku tê bikeve bin ronakiyê de, û wê lêdwan û sûretên te di dezgihên ragihandina cîhanî de belav bibin, û wê werin danîn ser mêza serokên dewletan ji ber giringiya wan lêdwan û sûretan.. û her ji ber vê yekê ez pêşniyar dikim ku tû qatekî xweşik li ber xwe bike..) , lê Qeredaxî ji vê pêşniyara Mam Celal zêdetir got: (Heval Apo! Divê ku tû gerefêtê jî li xwe bike) , bi bê dilê xwe Ocelan bi vê pêşniyarê jî razî bû piştî ku Mam Celal jî piştgîriya wê kir.

Pêş ku ji mala Ocelan derkevin û bi meşin, Kamîran Qeredaxî ji Mam Celal xwest ku eger derfet hebe li gel Ebdule Ocelan dîdareke rojnamevanî bike ji bo rojnameya (El‘heyat), êdî Ocelan jî li ser daxwaza wî erê kir, û di wê hevdîtinê de Ocelan agirbesteke demkî ji bo sekinandina şer ji aliyê xwe ve ragihand, û Qeredaxî jî ew dîdar di roja ragihandina agirbestê de belav kir, û Qeredaxî bi xwe li ser vê dîdarê di axive û dibêje: (Dîdareke dirêj bû, Ocelan têde eşkere kir ku bi rastî ewê li Biriliyas agirbestê ragihîne bi boneya hatina cejna newrozê, û wê çaxê Ocelan dirêj axivî li ser nerîna xwe derbarê pirsa kurdî, û daxwaz kir ku turkiya were guhertin ber bi dewleteke fîdralî ve ku kurd têde mafê xwe bi dest bixin di avakirina herêmeke fîdralî de, û her li ser bîroka xwe jî sekinî ku doza avakirina rêveberiyên xweser yên dîmoqratî dike..) .

Û ji ber hestiyariya doseya Partiya Karkerên Kurdistanê (PKK), û giringiya vê doseyê ji aliyê hikûmeta sûrî’ve, Mam Celal dizanî bû ku ev hewildan bi ser nakevin bê ku hikûmeta sûrî razî bibe yan jî erê bike li ser vê destpêşxeriya ku biriyar bû were ragihandin ji aliyê rêberê (PKK)‘ve, lewma Mam Celal li gel serokê sûriya (Hafiz Esed), civiya beriya li darxistina kongirê Ocalan yê rojnamevanî bi çend rojan, ji bo ku wî têxe sûrtê rasteqîne yê rewşê de, û naskirî bû ku civînên Mam Celal li gel serokê sûrî bi se’etan dirêj dikir.

Herwiha Mam Celal dizanî bû jî ku erêkirina serokê turkî Torgot Ozal li ser vekirina doseya kurdî li turkiya û li îraqê bi vê mêraniya ku tapoyên netewî yên dewleta turkî şikandibûn, wê dijatiya navendên hêza netewperestên kilasîkî (yên dewleta veşartî li turkiye), gur û har bike, û wê jiyana wî jî bikeve metirsiyê de, lewma Mam Celal gelekî hewil dida vê destpêşxeriya ku amade kiribû bi alîkariya Cengîz Candar bi serbixe, ku di pirtûka xwe ya nû de ya bi navnîşana (Erkê turkiya yê zehmet: Şer û aştî li gel kurdan), dibêje ku: (Serok Ozal bi tenha xwe di nav mayin û bumban de di meşiya, ji ber tu kesekî din tunebû ku barê serekî yê vê piroseya aştiyê ya pirsa kurdî hilgire û ber bi pêş ve bibe.. û rawestandina şer ta mangekê ji aliyê Ocelan ve diyariyeke giranbuha bû ji Ozal re ji bo karibe derfetê bi dest xwe bixe ji bo çareserkirina dijberiya kûr û dijwar li turkiya, û eger karibin agirbestê cîbicî bikin û bi parêzin û bi kar bînin ku rê were xweşkirin ji bo bi dawî anîna şer û çareserkirina vê kêşeyê, û di encam de ev yek wê rola Ozal xurtir û bi hêztir bike di siyaseta navxweyî de..) .

XELAT